The Key to Classroom Management – Robert J. Marzano & Jana S. Marzano (2003)
Samenvatting en vertaling door Niels de Jong
Het managen van de klas is één van de meest belangrijke taken van een leraar. Meta-studies tonen aan dat klassenmanagement het meeste impact heeft op studieresultaten. Dat is logisch want leerlingen kunnen niet goed leren in een chaotische klas.
De hoeksteen van een goede klas is de kwaliteit van de leerkracht-leraar relatie. Leekrachten met een goede relatie hebben minder orde problemen. Zo’n goede relatie betekent niet dat de leerkracht gezien wordt als een vriend.
De meest effectieve relatie kent drie gedragingen van leerkrachten: gepast niveau van dominantie tonen, gepast niveau van samenwerking tonen en bewust zijn van leerlingen die speciale behoeften hebben.
Gepast dominant leerkracht gedrag
De leerkracht laat duidelijk zien wat het doel is in leren en gedrag en stuurt daar krachtig op aan. Onderzoek laat zien dat leerlingen juist dit type gedrag graag zien in een leerkracht: liever een leerkracht die in controle is dan een leerkracht die veel goed vindt.
Qua gedrag laat de leerkracht duidelijk weten welk gedrag wenselijk is en wat consequenties zijn. Dit gaat over van alles (materiaalgebruik, interrumperen, zitplek). Het liefst worden deze regels in samenspraak met leerlingen gemaakt.
Naast dit duidelijk gecommuniceerd gewenst gedrag moedigt de leerkracht dit gedrag ook positief aan en grijpt in bij onacceptabel gedrag en verbindt hier gepaste consequenties aan op deze manieren:
- De leerkracht gebruikt een breed scala aan verbale en nonverbale communicatie.
- De leerkracht gebruikt signalen die van te voren zijn afgesproken om te laten weten dat ongewenst gedrag is gesignaleerd.
- De leerkracht heeft een systeem om zichtbaar gewenst gedrag te herkennen (bijvoorbeeld beloningssysteem).
- Houdt de hele groep verantwoordelijk voor het gedrag in de groep.
Een leerkracht laat ook gepaste dominantie zien door assertief op te komen voor zijn of haar gezag in de rol van leerkracht. Dit gebeurt door:
- Rechte lichaamshouding en direct oogcontact
- Gepaste toon in stem, duidelijk en iets hogere toon dan de gesprekstoon op normale hoogte. Dit, zonder emotie in de stem te tonen.
- Blijft volhouden totdat de leerling met gepast gedrag reageert. Negeert ongewenst gedrag niet. Luistert naar de uitleg van een leerling maar laat zich hier niet door afleiden of van de wijs brengen.
Gepast niveau van samenwerken
Samenwerken wordt hier gekakteriseerd door aandacht te geven aan de behoeften en meningen van de ander (leerling). Een effectieve leraar stelt zich coöperatief naast zijn dominante positie. Er zijn diverse strategieën om dit te doen:
- Persoonlijke interesse tonen door gesprekjes te voeren, te groeten, belangrijke momenten te onthouden en ook prestaties buiten school te becomplimenteren.
- Oogcontact maken.
- Gedurende les door het lokaal te bewegen zodat de leerkracht bij iedereen in de buurt komt.
- Namen van leerlingen noemen als zij een idee of opmerking hebben: ‘Alex zei juist dat..’
- Iedereen aan te moedigen om mee te doen en daar in beurtverdeling rekening mee te houden.
- Tijd te bieden aan leerlingen om tot een antwoord te komen.
Bewustzijn van leerlingen met bijzondere behoeften
Hoewel de klas niet de plek is om in iedere bijzondere behoefte te voorzien, effectieve leerkrachten zijn wel in staat om de behoeften te herkennen en hebben gepaste reacties/voorzieningen in hun repertoire om tenminste deels tegemoet te komen aan de diversiteit tussen leerlingen. (Marzano noemt een breed scala aan verschilende problemen die leerlingen kunnen hebben en deelt die in een tabel in).
Voor sommige leerlingen met extreme problemen is school de énige plek waar aandacht is voor hun zorgen. Onderzoek toont aan dat sterke leerkrachten niet alle leerlingen hetzelfde behandelen maar juist aandacht hebben voor de verschillen die tussen leerlingen bestaan.
Samengevat in 2021
Heb je vragen of ben je nieuwsgierig? Stel je vraag via whatsapp of het formulier. Meestal reageer ik binnen een dag.